Του Βαγγέλη Μωυσή / Δημοσιογράφου, μέλους της ΕΣΗΕΜ-Θ
Ακόμα και οι κορυφαίοι δικαιούνται να κάνουν λάθη! Γράφω, έχοντας κατά νου τον κορυφαίο γλωσσολόγο Γιώργο Μπαμπινιώτη.
Ως υπουργό δεν πρόκειται να τον κρίνω σήμερα. Και σίγουρα δεν τον αμφισβητώ ως ειδικό της ελληνικής γλώσσας. Σέβομαι απόλυτα την επιστημονική διάνοια του κ. Μπαμπινιώτη. Και τολμώ να πω, ότι τη μέρα που εντόπισα κάτι που θεώρησα λάθος του, τον εκτίμησα περισσότερο ως αυθεντία. Τον αισθάνθηκα πιο προσιτό. Πιο γήινο…
«Είδηση», γράφει στο δικό του Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας, «είναι ό, τι αναγγέλλεται, ό,τι πληροφορείται κάποιος».
Άρα, το «πραξικόπημα που δεν έγινε», είναι είδηση;
Όχι;
Μα πως; Αφού αναγγέλθηκε, έστω και ετεροχρονισμένα… Σάμπως, δεν το πληροφορηθήκαμε;
Μωρέ το πληροφορηθήκαμε και το παραπληροφορηθήκαμε!!
Ώπα! Τι έγραψα μόλις τώρα;
Παραπληροφορηθήκαμε…
Αν ο κ. Μπαμπινιώτης συνηθίζει να googlάρει τον εαυτό του, ή αν τον ενημερώσει κάποιος φοιτητής του, ίσως, τυχαία, διαβάσει αυτό το άρθρο.
Σ` αυτό το σημείο, σίγουρα, θα έχει επισημάνει τη διαφορά της χρήσης του προθέματος «παρά» στις δύο απανωτές εμφανίσεις της λέξης «παραπληροφορηθήκαμε». Την πρώτη φορά χρησιμοποιείται με την καλή έννοια, ως ενισχυτικό έντασης διαπίστωσης της πληροφόρησης. Τη δεύτερη φορά, με την κακή έννοια, ως διάψευση της ακρίβειας και της αλήθειας της πληροφόρησης.
Διότι πληροφόρηση που δεν έχει διασταυρωθεί κινδυνεύει να διολισθήσει στην κατηγορία της παραπληροφόρησης, συνεπώς της αναλήθειας. Και σε τελική ανάλυση, δεν υφίσταται είδηση χωρίς Αλήθεια. Όποιος ισχυρίζεται το αντίθετο είναι απλός παρουσιαστής ειδήσεων και όχι δημοσιογράφος.
Η λογική πως «είδηση είναι το νέο που μεταδίδεται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (και στο ίντερνετ πια)», αποτελεί στρέβλωση που οδηγεί στο φαινόμενο το οποίο ονομάζουμε «Τηλεοπτική Πραγματικότητα» αν και έχει ξεφύγει από τα στενά όρια της τηλεοπτικής ενημέρωσης επεκτεινόμενο σε μερίδα της έντυπης και της διαδικτυακής ενημέρωσης (μεθερμηνευόμενο: δεν υπάρχει αν δεν το δείξαμε ή δεν το γράψαμε εμείς).
Η παραπάνω λογική, ήδη εχθρεύεται τη Δημοσιογραφική Αξία πως «είδηση είναι κάθε νέο (γεγονός, άποψη, ή ιδέα) που έχει ενδιαφέρον για το κοινό στο οποίο απευθυνόμαστε και επηρεάζει τη ζωή του».
Δηλαδή αν οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ έχουν συμφέρον να «πνίξουν» το νέο και λόγω κάποιας παράξενης μοίρας δεν κυκλοφορήσει ούτε στο ίντερνετ, αλλά μόνο από στόμα σε στόμα, παύει να έχει την αξία του ως «είδηση»;
Φυσικά όχι. Η αξίας της είδησης πάντα διατηρείται. Με όρους επικαιρότητας, πλέον, μπορεί να ξεφτίζει μέσα σε λίγα λεπτά από την «γέννησή» της, καθώς μέσα σε λίγα λεπτά ακολουθούν πολλές άλλες ειδήσεις, πιο «φρέσκες»… Όμως η αξία της, ακολουθεί πάντα τον δημοσιογράφο, ή το Μέσο Ενημέρωσης που την μετέδωσε, σαν παράσημο μιας μάχης που τελείωσε, μα σημάδεψε την ιστορία. Και περισσότερους ή λιγότερους ανθρώπους…
Τι γίνεται όμως, όταν έχουμε εσκεμμένη και προμελετημένη παραπληροφόρηση; Όταν η τρίχα γίνεται τριχιά …χωρίς προσόντα;
Τι γίνεται, όταν ξεφεύγουμε από τη στρέβλωση του «δεν υπάρχει αν δεν το πούμε εμείς» και οδηγούμαστε ταχέως στο εξάμβλωμα του «αφού το λέμε εμείς, υπάρχει»;
Τι γίνεται όταν το πραξικόπημα δεν διαπράττεται άμεσα σε βάρος της Δημοκρατίας, αλλά πρώτα σε βάρος της Δημοσιογραφίας, το σώμα της οποίας ισοπεδώνουν οι ερπύστριες της Σκοπιμότητας;
Μήπως η Δημοκρατία, δεν αισθάνεται την πίεση;
Φτάνουμε, δυστυχώς, στο σημείο, στο οποίο πρέπει να εφεύρουμε ξανά, το αυτονόητο: Πως το ψέμα, δεν μπορεί να θεωρείται «είδηση», επειδή κάποιοι το αναπαράγουν ως είδηση. Είτε αυτοί θέλουν να λέγονται δημοσιογράφοι, είτε λέγονται bloggers, είτε λέγονται trolls του διαδικτύου, είτε λέγονται καλοπροαίρετοι άσχετοι…
Όταν έχουμε εσκεμμένη παραπληροφόρηση, δεν μιλάμε πλέον για Δημοσιογραφία, αλλά για κάτι άλλο. Μιλάμε για συνειδητή απόπειρα ευτελισμού της Δημοσιογραφίας. Και το χειρότερο; Πρωταγωνιστές σ` αυτόν τον ευτελισμό της, γίνονται οι θεωρητικώς κορυφαίοι υπηρέτες της. Άλλωστε, όσο πιο… κορυφαίος είναι ένας δημοσιογράφος, ή ένα Μέσο Ενημέρωσης, τόσο μεγαλύτερη είναι η απήχησή του, τόσο πολυπληθέστερο το κοινό που επηρεάζεται. Και σε μια εποχή που οι πολιτικές ισορροπίες κρίνονται σε ποσοστά της τάξεως του 0,5% -2,5% των ψήφων ή σε αριθμό 100.000 ψηφοφόρων, το ελάχιστο είναι αρκετό.
Τι μένει;
Πως αμυνόμαστε απέναντι σε τέτοια φαινόμενα οι υπόλοιποι;
Πως αμυνόμαστε οι άλλοι δημοσιογράφοι, που δεν θα κάνουμε σε κανέναν την χάρη να ντρεπόμαστε για την ιδιότητά μας;
Πως διεκδικούμε τη συμμαχία του κοινού (αναγνωστικού ή ραδιοτηλεοπτικού και διαδικτυακού), στο οποίο κάποιοι προσφέρουν αφειδώς νέες αφορμές αποστασιοποίησης από τον δημοσιογραφικό κόσμο;
Η απάντηση είναι πως, ίσως, ήρθε η ώρα για ένα Δημοσιογραφικό Αντιπραξικόπημα, στο πραξικόπημα που επιχειρείται σε βάρος της Δημοσιογραφίας.
Δεν χρειάζεται κόπο αυτό το Αντιπραξικόπημα. Τρόπο χρειάζεται.
Οι άλλοι δημοσιογράφοι, να μη σκύβουμε το κεφάλι, όταν το «κακό» έχει δημοσιογραφική προέλευση.
Να μην είμαστε έτοιμοι να συν-υποστούμε ένα ακόμα πλήγμα στην επαγγελματική αξιοπρέπεια του δημοσιογραφικού κόσμου, επειδή κάποιοι λίγοι έχουν υποτάξει τη δική τους επαγγελματική αξιοπρέπεια σε άλλες ανάγκες (δικές τους ή τρίτων).
Άλλωστε, γιατί να διστάσουμε να δείξουμε το ψέμα με το δάχτυλο –όπως κάνει σήμερα το ThinkFree– και να αποκαλύψουμε την αλήθεια!
Γι` αυτό δεν γίναμε δημοσιογράφοι εξ` αρχής;
