Γράφει η Μαρία Παναγιωτοπούλου / Διατροφολόγος – Διαιτολόγος* / [email protected]
Είναι γνωστό από τους αρχαίους ακόμα χρόνους. Οι αρχαίοι Έλληνες έδωσαν μεγάλη σημασία στην καλλιέργεια της ελιάς, όπως δείχνουν αρχαιολογικά ευρήματα στην Κρήτη και στις Μυκήνες. Στην σημερινή εποχή χρησιμοποιείται ευρέως στην μαγειρική και απασχολεί όλο και περισσότερο τους ερευνητές εξαιτίας των ευεργετικών δράσεων που φαίνεται ότι προσφέρει στην υγεία.
Ελαιόλαδο και Μεσογειακή Διατροφή
Ελαιόλαδο χαρακτηρίζεται το έλαιο που λαμβάνεται από τους καρπούς της ελιάς με μηχανικά μέσα. Επεξεργάζεται με φυσικές μεθόδους, σε θερμοκρασίες που να μην προκαλούν αλλοίωση του ελαίου. Είναι γνωστό ότι η μεσογειακή διατροφή αποτελεί πρότυπο μιας υγιεινής διατροφής, λόγω της πρόληψης και αντιμετώπισης διαφόρων παθήσεων. Επίσης προσφέρει μακροζωία σ’ αυτούς που την ακολουθούν. Το βασικό στοιχείο αυτής της διατροφής είναι το ελαιόλαδο, το οποίο μπορεί να καταναλώνεται σε καθημερινή βάση αμέσως μετά τα φρούτα και τα λαχανικά.
Τι λένε οι αριθμοί;
Σε μια δίαιτα “δυτικού τύπου” τα λίπη αποτελούν το 40% της ημερήσιας πρόσληψης θερμίδων ενώ το 15% προέρχεται από κορεσμένο λίπος. Σε πρόσφατες έρευνες στον ελληνικό πληθυσμό, η κατανάλωση λίπους κυμαίνεται από 38 – 42% και είναι υψηλότερη στους εφήβους και τους νέους ενήλικες συγκριτικά με τους υπερήλικες. Σ’ αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι η συνιστώμενη πρόσληψη λιπών δεν πρέπει να ξεπερνά το 30% των ολικών προσλαμβανόμενων θερμίδων. Το ελαιόλαδο αποτελεί τη βασική πηγή λίπους στη μεσογειακή διατροφή, δίνοντας 9kcal ανά γραμμάριο (1 κουταλιά σούπας των 15 ml, δίνει 135kcal). Περιέχει επίσης επαρκείς ποσότητες απαραίτητων λιπαρών οξέων με κύριο αντιπρόσωπο τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, η κατανάλωσή των οποίων πρέπει να κυμαίνεται από 15-20% και να μην ξεπερνά το 30% της ολικής ημερήσιας πρόσληψης ενέργειας όπως αναφέρθηκε νωρίτερα.
Έχει και αντιοξειδωτικά.
Το ελαιόλαδο αποτελεί σημαντική πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών με κύριους αντιπροσώπους :
- την βιταμίνη Ε (α-τοκοφερόλη),
- τα καροτενοειδή (π.χ β-καροτένιο) που βρίσκονται σε μεγαλύτερη αναλογία στις πράσινες ελιές,
- τις φαινόλες που εξαρτώνται από τις κλιματολογικές συνθήκες, την παραγωγή, την αποθήκευση και την ωριμότητα των ελιών.
Τα παραπάνω θρεπτικά συστατικά φαίνεται να :
- Παρεμποδίζουν την συσσώρευση αιμοπεταλίων. Έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και βοηθούν στο σχηματισμό ουσιών με αγγειοδιασταλτικό χαρακτήρα, με αποτέλεσμα να προσφέρουν αντιβακτηριδιακή δράση.
- Έχουν αντικαρκινική δράση, μέσω της παρεμπόδισης του σχηματισμού των ελευθέρων ριζών και ως εκ τούτου του οξειδωτικού στρες. Η δράση αυτή είναι πιο σημαντική στις περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού, του μαστού, του προστάτη, του ενδομητρίου καθώς και οποιουδήποτε είδους καρκίνου του γαστρεντερικού σωλήνα. Το είδος του λίπους που καταναλώνεται έχει μεγαλύτερη σημασία απ’ ότι η ποσότητα στη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου. Ειδικότερα οι φαινόλες περιορίζουν αποτελεσματικά την ενεργοποίηση ενός γονιδίου, το οποίο εμπλέκεται άμεσα στην ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων σε περιπτώσεις όγκων του μαστού, με άλλα λόγια μπορούν να προκαλέσουν το θάνατο των καρκινικών αυτών κυττάρων. Μάλιστα, οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι οι φαινόλες, του έξτρα-παρθένου ελαιόλαδου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ασφαλής βάση για το σχεδιασμό νέων αντικαρκινικών φαρμάκων.
Λίγα λόγια για το σκουαλένιο
Το σκουαλένιο, κύριο συστατικό του ελαιολάδου, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης μελανώματος στο δέρμα. Το ελαιόλαδο μπορεί και απομακρύνει την χολή από τη χοληδόχο κύστη, με αποτέλεσμα την πρόληψη της χολολιθίασης. Έχει, επίσης, πολύ θετική επίδραση στην πέψη των τροφών και στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών (π.χ. ασβεστίου, σιδήρου, μαγνησίου) από αυτές. Εκτός των άλλων επιδρά στην ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως και στην κανονική ανάπτυξη των παιδιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι το λυκοπένιο που βρίσκεται στις ντομάτες, τα κουκιά και άλλα λαχανικά και είναι ευεργετικό για την υγεία μας, μπορεί να προσληφθεί από τον οργανισμό και να φθάσει στο συκώτι , μόνο παρουσία ελαιολάδου.
Επιπλέον θετικές επιδράσεις του ελαιολάδου
- Alzheimer
Κατά τη διαδικασία της γήρανσης και σε καταστάσεις όπως η απώλεια μνήμης και η νόσος του Alzheimer αυξάνονται οι απαιτήσεις του οργανισμού σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, γιατί βοηθούν στο να διατηρείται η δομή του κυτταρικού τοιχώματος του εγκεφάλου.
- Δυσκοιλιότητα
Το ελαιόλαδο έχει επίσης ελαφριά υπακτική δράση, με αποτέλεσμα να βοηθά στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
- Καρδιαγγειακό σύστημα
Οι περισσότερες επιστημονικές μελέτες που έχουν γίνει για την δράση του ελαιολάδου στην υγεία, έχουν αποδείξει την πολύ θετική του επίδραση στα λιπίδια του αίματος και γενικότερα στο καρδιαγγειακό σύστημα. Το ελαιόλαδο φαίνεται πως βοηθά στην πρόληψη σχηματισμού θρόμβων, με αποτέλεσμα τη μικρότερη συχνότητα εμφάνισης καρδιοαγγειακών νοσημάτων. Μειώνει την ολική χοληστερόλη στο αίμα και την «κακή» χοληστερόλη (LDL), τα τριγλυκερίδια και αναστέλλει την σκλήρυνση και στένωση των αρτηριών. Το ελαιόλαδο, αυξάνει επίσης την «καλή» χοληστερόλη (HDL), η οποία έχει προστατευτική δράση.
- Αρτηριακή πίεση
Λόγω της περιεκτικότητας του σε φαινόλες μπορεί να επιφέρει και μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης (υπέρταση).
- Λιπίδια
Πλούσιες σε μονοακόρεστα λιπαρά δίαιτες, οδήγησαν σε σημαντική μείωση των τριγλυκεριδίων και σε πιο ευνοϊκή ρύθμιση του ζαχάρου.
- Απορρόφηση πρωτεΐνης
Πρόσφατη μελέτη, έδειξε ότι μία ουσία που υπάρχει στο ελαιόλαδο φαίνεται να αυξάνει την κινητικότητα ενός ενζύμου που ευθύνεται για την πέψη της πρωτεΐνης. Αυτό σημαίνει ότι η πρωτεΐνη της φέτας στην παραδοσιακή μας χωριάτικη σαλάτα μεταβολίζεται καλύτερα με την παρουσία του ελαιολάδου κι ότι η προσθήκη ελαιολάδου σε σαλάτες με τόνο, κοτόπουλο και άλλες πρωτεϊνούχες πηγές είναι η ενδεδειγμένη κίνηση.
Γίνεται, επομένως, αντιληπτό ότι η καθημερινή χρήση ελαιολάδου είναι απαραίτητη και συνίσταται απ’ όλους τους ερευνητές σαν το καλύτερο λάδι με ευεργετική επίδραση στην υγεία. Προσέξτε πόσο χρησιμοποιείτε! Φροντίστε πάντα να το μετράτε! Καλό θα ήταν να προστίθεται στο τέλος του μαγειρέματος, να μην τηγανίζεται και να μην τσιγαρίζεται, γιατί χάνεται μεγάλο μέρος των θρεπτικών του συστατικών.
* Βοσπόρου 76 με Αρτάκης, Κάτω Τούμπα
1ος όροφος
τ. 2315550150
κ. 6934016144
www.peritrofis.gr
www.facebook.com/peritrofis2015
