Γράφει ο Σωτήρης Τζιμούρτας / Πολιτικός Επιστήμονας / [email protected]
Προηγουμένως άκουγα τον αυθεντικότερο σατιρικό καλλιτέχνη της μεταπολίτευσης, τον Τζίμη Πανούση, ο οποίος σχολιάζοντας την επικαιρότητα με τον δικό του μοναδικό τρόπο, διαπίστωνε ότι στην σημερινή εποχή τα έθνη-κράτη παίζουν τον ρόλο του μπάτσου των τραπεζών. Είναι ίσως η πιο συμπυκνωμένη και περιεκτική εξήγηση της σημερινής πολιτικο-οικονομικής κατάστασης που βιώνουμε. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτής της μετεξέλιξης των εθνών-κρατών, είναι η γνωστή χαζομάρα που αναμασιέται από περισπούδαστους αναλυτές και δημοσιογράφους (συνήθως πριν από κάθε δόση, αλλά μερικές φορές και στο μεσοδιάστημα), ότι τα υπόλοιπα κράτη που συμμετέχουν στον EFSF και κατ’ επέκταση και οι λαοί τους, πληρώνουν μεγάλα χρηματικά ποσά για να μας «σώσουν» από την χρεοκοπία. Είναι ένας έμμεσος και πολύ φτηνός τρόπος, ώστε να περάσει στην συνείδηση του απλού κόσμου της χώρας μας, ότι κάποιοι καλοί και άδολοι φίλοι μας συμπαραστέκονται στο πρόβλημα μας μέσω των δανείων που μας χορηγούν για να σωθούμε.
Βέβαια, από την επιχειρηματολογία αυτή, τεχνηέντως παραλείπεται ότι τα δάνεια χορηγούνται εντόκως και με απάνθρωπες δεσμεύσεις οι οποίες παρουσιάζονται ως το αντιστάθμισμα της καλοσύνης τους (όπως οι μπάτσοι των δικτατοριών που δέρνουν για το καλό μας). Κανένα κράτος δεν πληρώνει για καμία στήριξη και κανένας λαός δεν συνεισφέρει στο να «σωθεί» κανένας ευρω-εταίρος του, γιατί ούτε το μνημόνιο, ούτε ο EFSF, ούτε κανένα άλλο χρηματοπιστωτικό μέτρο της ευρωζώνης δεν εγκρίθηκε από κανέναν λαό. Βλέπετε, το πάθημα του τραπεζικού ευρω-συντάγματος τους δίδαξε ύστερα από το ναυάγιο του Γαλλικού δημοψηφίσματος, ότι το αισθητήριο των λαών είναι πολύ πιο ισχυρό, από τους ηλίθιους ηγέτες και την «επιστημονική» κουστωδία τους. Τα ίδια τα κράτη λοιπόν, μέσω των κοινοβουλίων τους (και σε πολλές περιπτώσεις και ερήμην αυτών) αποφάσισαν την δημιουργία του μηχανισμού στήριξης, όχι για να σώσουν την Ελλάδα ή την όποια Ελλάδα, αλλά για να σώσουν το ευρώ. Και θέλουν να σώσουν το ευρώ, όχι προς όφελος του κάθε λαού εντός ή εκτός της ευρωζώνης (οι ΗΠΑ κόπτονται για το ευρώ εξίσου με τους Γερμανούς κι ας είναι κράτος άλλης ηπείρου), αλλά προς όφελος των τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος όπως αυτό στήθηκε από το 1990 και εντεύθεν.
Το 1990 στην διαφάνεια του κακού, ο Baudrillard αναλύοντας την οικονομική προοπτική της μετανεωτερικής κοινωνίας επισήμανε ότι: «Ο τρίτος και ο άλλος κόσμος επιβιώνουν τη στιγμή που και η ελάχιστη εκκαθάριση του χρέους θα αρκούσε για να σταματήσουν όλες οι ανταλλαγές. Εξάλλου και το χρέος αρχίζει να τίθεται σε δορυφορική τροχιά, αρχίζει κι αυτό να κυκλοφορεί από τράπεζα σε τράπεζα και από χώρα σε χώρα […] Τι θεσπέσιο πράγμα που είναι αυτό το χρέος που περιστρέφεται, αυτά τα απόντα κεφάλαια που κυκλοφορούν, αυτός ο αρνητικός πλούτος, που χωρίς αμφιβολία, θα εισαχθεί κι αυτός κάποια μέρα στο χρηματιστήριο.[…] Όσο καιρό θα περιστρέφονται, έστω κι αν εκραγούν στο διάστημα (όπως τα δισεκατομμύρια που «χάθηκαν» στο κραχ του 1987) ο κόσμος δεν αλλάζει κι αυτό είναι ό,τι καλύτερο μπορούμε να ελπίζουμε. Γιατί η ελπίδα ότι μπορεί να συμφιλιωθεί η πλασματική με την πραγματική οικονομία είναι ουτοπική».
Αυτός ο αρνητικός πλούτος που από το 2008 εισέρχεται με ραγδαίο ρυθμό στις αγορές και κλονίζει κραταιές οικονομίες στο παγκόσμιο σύστημα φέρνει στο προσκήνιο το δίπολο πλασματική και πραγματική οικονομία. Και η συμφιλίωση των δύο, είναι όντως ουτοπική από κάθε άποψη. Στο κάτω κάτω δεν είναι και το μέγα ζητούμενο της συγκυρίας. Τα εικονικά λογιστικά κέρδη των τραπεζών και των διεθνών χρηματοπιστωτικών οίκων, που διογκώθηκαν οδηγώντας στο οικονομικό big bang της Lehman brothers και τα οποία μολυσματικά μεταπηδούν από τράπεζα σε τράπεζα και από οικονομία σε οικονομία, θα συνεχίσουν να εξαπλώνονται καταστρεπτικά μέχρι να φτάσουν σε ένα ανεκτό σημείο ισορροπίας. Το μεγάλο αιτούμενο της συγκυρίας, είναι η οικονομική καταστροφή και η αναμόρφωση του στρεβλού μετανεωτερικού χρηματοπιστωτικού συστήματος ή η προστασία των κοινωνιών και των ανθρώπων σε αυτή την διαδικασία αναπροσαρμογής; Η απάντηση που δίνουν τα κράτη (μέχρι στιγμής) δεν χωρά αμφισβήτηση και είναι η σωτηρία των τραπεζών με κάθε κόστος. Πρέπει τώρα με κάθε τρόπο η ανέφικτη ζεύξη του πλασματικού με το πραγματικό να γίνει με όρους επιβολής και αστυνομοκρατίας. Με μέτρα και πολιτικές στοχευμένες υπέρ του συστήματος και όχι υπέρ της κοινωνίας.
Και επειδή η λαϊκή βούληση παρακάμπτεται όχι απλώς άκομψα αλλά πραξικοπηματικά, η αντίδραση των ίδιων των κοινωνιών απέναντι στις ηγεσίες τους, θα είναι η τελική λύση και η ουσιαστική διόρθωση αυτής αναντιστοιχίας και της σύγκρουσης συμφερόντων.
