Τουρκία και εξωτερική πολιτική

Γράφει η Ζαχαρία Χριστίνα/ Πολιτικός Επιστήμονας/ [email protected]

Με αφορμή την αποχώρηση του τούρκου πρέσβη απ’ την Γαλλία, η εξωτερική πολιτική της γείτονας χώρας έρχεται για άλλη μία φορά στο προσκήνιο, επιβεβαιώνοντας στόχους, αποφάσεις και οράματα που χαρακτηρίζουν την τουρκική ηγεσία.

Η έγκριση, από τη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, του σχεδίου νόμου που καθιστά ποινικό αδίκημα την άρνηση της αναγνώρισης ως γενοκτονίας της μαζικής σφαγής, το 1915, των Αρμενίων από τους Οθωμανούς Τούρκους πάγωσε τις σχέσεις των δύο κρατών. Η αποχώρηση του πρέσβη απ’ το γαλλικό κράτος σημαίνει και σηματοδοτεί την διακοπή των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών.

Ουσιαστικά, όμως, η κίνηση αυτή πυροδοτεί για άλλη μία φορά τη συζήτηση γύρω απ’ τις βλέψεις της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και γενικότερα της πολιτικής ηγεσίας. Στόχος της γειτονικής χώρας είναι να διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο, όχι μόνο σε περιφερειακό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Για πολλά χρόνια η τουρκική ηγεσία δήλωνε υποστηρικτής μίας πολιτικής “μηδενικών προβλημάτων” με τους γείτονές της. Πριν σχεδόν ένα χρόνο η Τουρκία έκανε το μεγαλύτερο βήμα αντίθετα προς αυτήν την κατεύθυνση: διέλυσε την μακροχρόνια συνεργασία της με το ισραηλινό κράτος, κλονίζοντας παράλληλα, τη σχέση της με την αμερικανική υπερδύναμη. Το γεγονός αυτό ήρθε να προστεθεί,  σωρευτικά, σε μία πληθώρα πράξεων που επιβεβαίωναν τη στροφή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής: οι συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, οι σχέσεις της χώρας με το Ιράκ και η ανοιχτή υποστήριξη των Παλαιστινίων αποτελούν παραδείγματα της αλλαγής πολιτικής.

Σήμερα, ο τερματισμός των γαλλο- τουρκικών διπλωματικών σχέσεων ενισχύει τις ηγεμονικές βλέψεις της τουρκικής χώρας. Το νέο- οθωμανικό κράτος προσπαθεί να επανακτήσει την αίγλη του παρελθόντος και να καταστεί ένας παγκόσμιος ισχυρός παράγοντας, προσπαθώντας να εκμεταλλευτεί συγκυρίες, περιστάσεις και δυσκολίες.

Η πολιτική της Τουρκίας από “μηδενικών προβλημάτων” έχει, πλέον, μετατραπεί σε “πολλαπλών προβλημάτων”, γεγονός που δυνητικά μπορεί να αποφέρει ποικίλα προβλήματα στο εσωτερικό του κράτους. Η τουρκική ηγεσία Ερντογάν, Γκιουλ και Νταβούτογλου ενισχύει και τροφοδοτεί τον τουρκικό επεκτατισμό. Το ζήτημα, όμως, είναι μέχρι πότε. Η Τουρκία έχει ορθώσει το ανάστημά της μπροστά σε τρεις μεγάλες χώρες, καταφέρνοντας να αναστρέψει το θετικό κλίμα που χαρακτήριζε τις μεταξύ τους σχέσεις. Τι θα συμβεί, όμως, όταν οι όροι του παιχνιδιού ανατραπούν και πάλι?

Το μόνο σίγουρο είναι ότι το οθωμανικό κράτος είναι ισχυρό. Δεν είναι όμως τόσο ισχυρό ώστε να μπορέσει να επιβιώσει μόνο του σε ένα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον. Οι συμμαχίες και οι συμφωνίες διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην επιβίωση του κράτους. Και η λύση τους αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα λάθη που έχει πραγματοποιήσει η τουρκική εξωτερική πολιτική.