Του Κωνσταντίνου Ζέρβα / Αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος, Ποιότητας Ζωής και Ελεύθερων Χώρων δήμου Θεσσαλονίκης
Ο Καλλικράτης ήταν ένας από τους δύο αρχιτέκτονες που συνεργάστηκαν για την κατασκευή του σπουδαιότερου αρχαιοελληνικού ναού. Ο Ικτίνος σχεδίασε και ο Καλλικράτης είχε την επίβλεψη των έργων της Ακρόπολης. Το όνομά του δόθηκε φιλόδοξα στο νόμο που με διαδικασίες εξπρές θα άλλαζε δομές, κοινωνικές σχέσεις και οικονομίες στην αυτοδιοίκηση. Οι περισσότεροι από εμάς είχαμε ελπίδες ότι μετά από δεκαετίες διαπιστώσεων θα ρυθμίζονταν επιτέλους οι βασικές χρόνιες παθήσεις του συστήματος. Κανείς δεν περίμενε από έναν αυτοδιοικητικό, όπως ο Γ. Ραγκούσης, να μετατρέψει μια πολύ μεγάλη πρόκληση σε απόλυτη ήττα της αυτοδιοίκησης.
Επιλέχθηκε ένα δυσλειτουργικό σύστημα με διατήρηση του τοποτηρητή της κεντρικής κυβέρνησης (αποκεντρωμένη διοίκηση), τη χαώδη αιρετή περιφέρεια και πολυδιασπασμένους δήμους. Στη Θεσσαλονίκη ορίστηκαν 6 εφαπτόμενοι δήμοι του πολεοδομικού συγκροτήματος και άλλοι 8 στα τέως νομαρχιακά όρια της Θεσσαλονίκης. Αυτό που γίνεται με επιτυχία εδώ και αιώνες σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, στη χώρα μας είναι δυστυχώς ακόμη ζητούμενο. Το μεγάλο άλμα για τη δημιουργία του μητροπολιτικού δήμου δεν έγινε. Οι αρμοδιότητες μαζί με τα στελέχη και τις εγκαταστάσεις περιφέρονται ακόμη μεταξύ των παραπάνω αυτοδιοικητικών μονάδων. Ετσι, για παράδειγμα, η διαχείριση του Θερμαϊκού κόλπου παραμένει υπόθεση 69 φορέων αντί μιας μητροπολιτικής διαχείρισης.
Οι αυτοδιοικητικές αρχές δεν έχουν δικαίωμα στις προσλήψεις ή στις αξιολογήσεις στελεχιακού δυναμικού, κάτι που αποκαλύφθηκε από την πρόσφατη οδυνηρή εμπειρία της «διαθεσιμότητας». Και όταν οι δήμοι δεν έχουν τη δυνατότητα ελέγχου του στελεχιακού τους δυναμικού και της διαχείρισης των πόρων τους, πώς είναι δυνατόν τελικά να ασκήσουν με επιτυχία το έργο για το οποίο έχουν κληθεί να διοικήσουν;
Μεμονωμένες περιπτώσεις κακοδιαχείρισης στο παρελθόν έδωσαν το δικαίωμα εφαρμογής ασφυκτικών ελέγχων από το κράτος, που οδηγούν στο άλλο άκρο: τα ελεγκτικά όργανα του υπουργείου Δικαιοσύνης συχνά πλέον υποκαθιστούν τη διοίκηση, με ελέγχους όχι μόνο για τη νομιμότητα ή τη σωστή τήρηση της διαδικασίας, αλλά και για την ίδια τη σκοπιμότητα μιας απόφασης!
Η μη απόδοση των πόρων από το κράτος στην τοπική αυτοδιοίκηση δημιουργεί ερωτηματικά ακόμη και για το αν η οικονομική κρίση αποτελεί πραγματική αιτία για τον οικονομικό «στραγγαλισμό» των δήμων. Ετσι, μπορεί οι Ευρωπαίοι, και ιδιαίτερα οι Γερμανοί εταίροι μας, να προσπαθούν να αποδώσουν πρωτεύοντα ρόλο στην τοπική αυτοδιοίκηση και στη διαδημοτική συνεργασία για τη διαμόρφωση μιας πιο αποδοτικής διαχείρισης, ωστόσο η εικόνα του «επαίτη» αυτοδιοικητικού άρχοντα, που βρίσκεται συνέχεια διαμαρτυρόμενος στην Αθήνα, περιγράφει την πραγματική εικόνα.
Σε μια συγκυρία που η ανασυγκρότηση του κράτους είναι μονόδρομος για να επιτευχθεί η έξοδος από την κρίση, απαιτείται μια μεταρρύθμιση που θα προωθεί πραγματικά τη διοικητική αποκέντρωση. Που θα αντιμετωπίζει τη Θεσσαλονίκη (και κάθε πόλη) μητροπολιτικά, στις πραγματικές της ανάγκες και στον πραγματικό της ρόλο. Δεν απαιτούνται πλέον απλές αλλαγές, αλλά πλήρης αναθεώρηση στο πρόγραμμα που θα φέρει επάξια το όνομα του μεγάλου κατασκευαστή της χρυσής εποχής.
ΠΗΓΗ www.kzervas.gr
