27/3: Άνθρωποι του Θεάτρου μιλούν για αυτό (Μέρος 1ο)

Παγκόσμια ημέρα θέατρου η σημερινή και άνθρωποι που ασχολούνται με το θέατρο από διαφορετικά μετερίζια μιλούν για αυτό στο thinkfree.gr. Παραγωγοί, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, κριτικοί και αρθρογράφοι συνθέτουν ένα ψηφιδωτό που συγκινεί. Οι ερωτήσεις ήταν τρεις:

1. Γιατί ασχολείστε με το θέατρο;
2. Ποια η θέση του θεάτρου στην κοινωνία σήμερα;
3. Μια ευχή για το μέλλον του θεάτρου.

Άννα Χατζησοφιά – σεναριογράφος και ηθοποιός

Νομίζω ότι το θέατρο είναι μια προσπάθεια συνομιλίας της ζωής με τον θάνατο. Μέσα από την πιο θνησιγενή Τέχνη που πεθαίνει την στιγμή που έχει γεννηθεί συνομιλεί ο ηθοποιός, ο σκηνοθέτης, ο θεατής με το πίσω από τον καθρέφτη. Για μία και μοναδική στιγμή σκίζεται το παραπέτασμα και βλέπεις.

Το θέατρο αναπαριστά την κοινωνία μέσα από την υποκειμενική ματιά των δημιουργών του ανάγοντας την στην ουτοπία. Η σύλληψη της ουτοπίας είναι εξεγερσιακή πράξη. Το θέατρο φυσικά, όπως και κάθε Τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει την κοινωνία, μπορεί όμως να αλλάξει τα υποκείμενα που θα αλλάξουν την κοινωνία.

Το θέατρο δεν χρειάζεται ευχές για το μέλλον. Οι άνθρωποι του θεάτρου πάλι χρειάζονται γιατί οι καιροί είναι δύσκολοι για θεατρίνους. Καλό κουράγιο να επιχειρούμε την κάθαρση με όποιον τρόπο μπορεί, ξέρει, νομίζει ο καθένας μας.

Καλλιόπη Εξάρχου – Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Θεατρολογίας ΑΠΘ 

Κατ’ αρχάς, το θέατρο είναι το αντικείμενο της δουλειάς μου. Το επέλεξα και του αφοσιώθηκα ως θεωρητικός και ιστορικός, ξεκινώντας από την αγάπη μου προς το παραστασιακό του κομμάτι. Με ελκύει η σκηνή, αυτός ο κόσμος της φαντασίας και της ψευδαίσθησης, ο οποίος λειτουργεί ως παυσίλυπον εντός μου. Αγαπώ αυτό το ευφάνταστο βλέφαρο, που σηκώνει αυλαία στις σκιές της και τις καθιστά θέαμα.  Διαβαίνω το κατώφλι του, όπως όταν πάω στην εκκλησία. Ασκεπής. Αφήνω πίσω την τύρβη του κόσμου, σκουπίζω τα πόδια μου, κάνω τον σταυρό μου και αφήνομαι ανυπεράσπιστη στο θάμβος της έκπληξης. Για να κοινωνήσω το plaisir της ιερής στιγμής. Όταν παίρνουν φωτιά τα σανίδια.

Σε μια εποχή, που χαρακτηρίζεται από κρίσεις παντός είδους, το σύγχρονο θέατρο διατυπώνει την έννοια του δράματος της ζωής, στοχεύοντας στην οικοδόμηση του περιβάλλοντος της νέας κατάστασης, όπου οι θεατές γίνονται θεατές της δικής τους ζωής. Με άλλα λόγια, ο σημερινός θεατής καλείται να κοιτάξει τη ζωή του, όχι την αναπαράσταση της ζωής του, μια αναγνώριση μέσα από την ταύτιση των όντων και των πραγμάτων. Πρόκειται για μια σύγχρονη και μοντέρνα δραματουργία, όπου εκτίθενται ταυτόχρονα όλα τα ανθρώπινα ενδεχόμενα, πραγματικά ή φαντασιακά, μια δραματουργία ελεύθερων περασμάτων, είτε πρόκειται για τη μορφή είτε για το περιεχόμενο. Πρόκειται για ένα θέατρο, όπου η ψυχή και ο κόσμος είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Στη θέση της εναλλαγής των γεγονότων έχουμε τις κινήσεις και μετατοπίσεις των συναισθημάτων, με την κρίση του ανθρώπου στη βάση της κρίσης του δράματος.

Είθε να συνεχίσει να τον δρόμο τον καλό της λειτουργίας του ως  αφύπνισης, ως πρόσκλησης στη συνειδητότητα, δηλαδή ως επαγρύπνησης- επιτήρησης του θεατή, έτοιμου να μετατρέψει την τέχνη σε εμπειρία.

Δάφνη Μουστακλίδου – Υπεύθυνη επικοινωνίας θεατρικών σχημάτων

Κωνσταντίνος Μάρκελλος – Ηθοποιός και σκηνοθέτης 

Δεν είναι εύκολο να αντέχει κανείς την πραγματικότητα, υπάρχουν όμως μηχανισμοί άμυνας  και επιβίωσης που αναπτύσσει ο κάθε άνθρωπος για να μπορεί να συνεχίζει. Είναι καλό να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε την πραγματικότητα στις αληθινές της διαστάσεις και να επιλέγουμε συνειδητά να κάνουμε  ό, τι περνάει απ’ το χέρι μας ώστε να είμαστε καλά μέσα σ’ αυτήν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Είναι, όμως από την άλλη μεριά και ανακουφιστικό να παίρνουμε μία απόσταση, από την πραγματικότητα χωρίς να την αγνοούμε. Να μπορούμε να παρατηρούμε με ψυχραιμία και να αναγνωρίζουμε πως  η ζωή είναι δώρο και θα την ζήσουμε όσο πιο όμορφα γίνεται.

Η ενασχόληση με τόσους «χαρακτήρες» τόσων έργων, αλλά και η ανάγκη να είσαι διαθέσιμος και ανοιχτός στην συνεργασία όταν εργάζεσαι στο θέατρο, είναι μια καλή αφορμή για «δουλειά με τον εαυτό», και ταυτόχρονα ένα φάρμακο για τις δυσκολίες και τις αβεβαιότητες της καθημερινότητας.

Το θέατρο δανείζεται από τη ζωή. Είναι η συμπυκνωμένη έκφραση της περιπέτειας του βίου. Αν μελετήσει κανείς προσεκτικά τον πραγματικό κόσμο θα βρεθεί μπροστά σε κραυγαλέες αντιφάσεις: Μέσα στην πλέον δραματική στιγμή ενός ζωντανού ανθρώπου κρύβεται ένα αστείο. Ο κάθε θεατής προσέρχεται στο θέατρο με μία ανάγκη. Να δει να προβάλλονται στην σκηνή, στον ήρωα, στην «κατάσταση», στην θεατρική στιγμή κομμάτια από το πλήθος όλων όσων ο ίδιος δυσκολεύεται να χωνέψει μέσα στην καθημερινότητά του. Οι ζωές κάποιων φανταστικών προσώπων, οι στιγμές τους, δραματικές ή κωμικές λειτουργούν ως ξόρκια ενάντια στα «οικεία δεινά».

Έτσι, μάλλον, φτάνει ως τις μέρες μας καθόλου ελαττωμένη η θεραπευτική-λειτουργική δύναμη του Θεάτρου. Το οποίο, ας μην ξεχνάμε, ξεκίνησε από λατρευτικές θρησκευτικές τελετές και παιζόταν δίπλα σε τόπους αφιερωμένους στον Ασκληπιό, θεό της Ιατρικής. Αν, λοιπόν, μια βαθύτερη εσωτερική ανάγκη είναι -και στην περίπτωση του θεατή και στην περίπτωση του πιστού- αυτή που τον φέρνει στην εκκλησία ή στο Θέατρο, τότε ας αποφασίσει ο καθένας για λογαριασμό του ποιον θεό ή ποιο δραματικό είδος επιθυμεί να τον λυτρώσει!

Αναζητήσαμε «νέους τρόπους έκφρασης» και τους βρήκαμε. Σε κάποιες περιπτώσεις τους κατασκευάσαμε με γνώμονα έναν, ορισμένες φορές, επιτηδευμένο και επιβεβλημένο νεωτερισμό. Το κοινό σταδιακά αποδέχτηκε τα πάντα, αφού στην καλλιτεχνική ζωή εισέβαλε αναπόφευκτα (και ευτυχώς, υπό συνθήκες) η έννοια της παραγωγής, της εκμετάλλευσης, ο εκβιομηχανισμός  του καλλιτεχνικού προϊόντος. Το αποτέλεσμα ήταν να χαθεί, εν μέρει, το μέτρο της αξίας και της ποιότητας του καλλιτεχνικού έργου. Τα κριτήρια αξιολόγησης έχασαν τις σταθερές τους. Καλλιτέχνες και κοινό επιδοθήκαμε σε ένα κυνήγι του πρωτότυπου αντί του αυθεντικού.

Κοιτάζοντας γύρω μας σήμερα βλέπουμε πως έχουμε ξεπεράσει πλέον το σημείο κορεσμού. Καλλιτέχνες και  κοινό χρειαζόμαστε να φτιάξουμε από την αρχή μια βάση πάνω στην οποία μπορούμε να συναντηθούμε, να συνομιλήσουμε και να μοιραστούμε με ειλικρίνεια και αλληλοσεβασμό.

ΣΗΜ: «Ο Καραφλομπέκατσος & η Σπυριδούλα» της Λένας Κιτσοπούλου από τους This Famous Tiny Circus, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μάρκελλου, και ερμηνεία Κωνσταντίνου Αβαρικιώτη και την Ελένης Στεργίου γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου με μία μειωμένη τιμή εισιτηρίου 8 ευρώ (Γενική Είσοδος) για την παράσταση της Τρίτης 27 Μαρτίου, στο Θέατρο Σταθμός

Συνεχίζεται…