“Φωτιές” άναψε η τροπολογία που κατέθεσε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρολιάκος η οποία αφορά την επιλογή των διευθυντών στα ΔΗΠΕΘΕ και η οποία είναι πλέον νόμος του κράτους. Η τροπολογία προκάλεσε σάλο στα ΜΜΕ και στα social media. Η ΝΔ έβγαλε μια ανακοίνωση που κατηγορεί την κυβέρνηση για κομματισμό, αλλά για την ουσία της επιλογής των διευθυντών και των προσόντων που αυτοί πρέπει να διαθέτουν δεν λέει κάτι. Απάντησε το Τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ σε ανάλογο στυλ, εστιάζοντας κυρίως στην υποβάθμιση των καλλιτεχνικών τίτλων σπουδών. Ομοίως και το ΥΠΠΟ σε “διευκρινιστική” ανακοίνωση, στην ουσία στηρίζει τον Σκουρολιάκο και αναμοχλεύει το θέμα των πτυχίων.
Το θέμα, λοιπόν, είναι ότι το ζήτημα που τέθηκε δημόσια τα προηγούμενα χρόνια, ακόμη κι από τους διευθυντές του Εθνικού και του Κρατικού Θεάτρου, πώς δηλαδή θα πρέπει να επιλέγεται ένας καλλιτεχνικός διευθυντής, δεν θίγεται από καμία πλευρά. Εάν αρκεί να είναι άνθρωπος του καλλιτεχνικού χώρου ή πχ θα πρέπει να διαθέτει σπουδές πολιτιστικού μάνατζμεντ ή εάν θα πρέπει πρώτα να παρουσιάζει συγκεκριμένο μπίζνες πλαν ή μια στρατηγική φιλοσοφία για το Θέατρο που διεκδικεί τη διεύθυνσή του. Αντί λοιπόν να έχουμε μια εξέλιξη η οποία έχει ωριμάσει στην κοινωνία αλλά και στον καλλιτεχνικό χώρο, ο ΣΥΡΙΖΑ εμμένει στο νόμο του 1983! Εν ολίγοις, η συζήτηση για την ουσία δεν έγινε και το πιο πιθανό είναι τα ΔΗΠΕΘΕ που εδώ και χρόνια δε χρηματοδοτούνται από το ΥΠΠΟ, να έχουν πια διευθυντές, έστω και χωρίς πτυχίο, αλλά δύσκολα θα έχουν μέλλον.
Τι λέει ο Σκουρολιάκος
Σύμφωνα με τον ίδιο, το τελευταίο διάστημα σε ανάλογες προκηρύξεις τα Δ.Σ. των Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων θέσπιζαν και άλλες προϋποθέσεις όπως πτυχίο ανώτατης ή τεχνολογικής εκπαίδευσης, ηλικιακά όρια κ.λπ. «Κριτήρια τα οποία ουδέποτε αποτυπώθηκαν ρητά στην κείμενη νομοθεσία. Παραμένουν τα κριτήρια που ορίζει ο Νόμος, δηλαδή η ουσιαστική προσφορά, η διάκριση, η κατάρτιση και η εμπειρία στο πεδίο της τέχνης και ιδιαιτέρως στον χώρο του θεάτρου» σύμφωνα με τον ηθοποιό και βουλευτή Π. Σκουρολιάκο. «Ανοίγει ο δρόμος, λοιπόν, για την προκήρυξη των θέσεων καλλιτεχνικών διευθυντών για όσα ΔηΠεΘε έχουν μείνει ακέφαλα» κατέληξε.
Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού διευκρινίζει σχετικά με την τροπολογία- Προσθήκη στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού «Τροποποιήσεις του ν.2725/1999(Α’121) και άλλες διατάξεις» με θέμα «Θέμα : Ρύθμιση για την πρόσληψη καλλιτεχνικών Διευθυντών Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων της χώρας»
Ήταν επιβεβλημένη ανάγκη η διευκρινιστική ρύθμιση μέσω της τροπολογίας που κατέθεσε ο Πάνος Σκουρολιάκος, με την στήριξη του ΥΠΠΟΑ, διότι από την ιδρυτική εγκύκλιο των ΔΗΠΕΘΕ τον Μάιο του 1983 επί Υπουργίας Μελίνας Μερκούρη όπου θεσπίστηκε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής στα όργανα διοίκησης των ΔΗΠΕΘΕ, αλλά και στα παραρτήματα που ακολούθησαν όπου εξειδικεύτηκαν τα προσόντα του προβλέπεται: «πρόσωπο με εγνωσμένα πνευματικά και θεατρικά ενδιαφέροντα και διοικητικές ικανότητες». Ως εκ τούτου είναι σαφές από το ιδρυτικό έγγραφο των ΔΗΠΕΘΕ ότι το μόνο προσόν για τη πλήρωση της θέσης του Καλλιτεχνικού Διευθυντή ήταν το κύρος και τα ουσιαστικά του προσόντα και όχι οι τίτλοι σπουδών.
Η τροπολογία δεν αποκλείει υποψήφιους με ΠΕ, χωρίς όμως να το θέτει ως απαραίτητη προϋπόθεση. Άλλωστε στην πράξη είναι απαραίτητο το Απολυτήριο Λυκείου για την εγγραφή σε οποιαδήποτε Δραματική Σχολή.
Το 2011 μειώθηκε σημαντικά η επιχορήγηση στα ΔΗΠΕΘΕ, απαλείφθηκε η πρόβλεψη για τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή στις προγραμματικές συμβάσεις και γενικά χαλάρωσε το πλαίσιο καλλιτεχνικής εποπτείας που ασκούσε το ΥΠΠΟ. Στη συνέχεια πολλά ΔΗΠΕΘΕ τροποποιήθηκαν σε Δημοτικές Κοινωφελείς Επιχειρήσεις και στις πρόσφατες προκηρύξεις των θέσεων Καλλιτεχνικών Διευθυντών απαιτούν προσόντα Διοικητικών Διευθυντών Δημόσιων Υπηρεσιών.
Η τροπολογία που εισήγαγε σήμερα το ΥΠΠΟΑ έχει στόχο και την εναρμόνιση των απαιτούμενων προσόντων/κριτηρίων σε όλα τα ΔΗΠΕΘΕ ανεξαρτήτως της νομικής τους μορφής.
Ως γνωστόν η καλλιτεχνική εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι αδιαβάθμητη, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι οι απόφοιτοι των Ανώτερων Δραματικών Σχολών, Ωδείων και Σχολών Χορού, μετά το 2004 είναι μετέωροι επειδή δεν υπάρχει τρόπος (επιτροπή) εξομοίωσης των τίτλων σπουδών τους με τους απόφοιτους Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης/Τεχνικής Εκπαίδευσης. Άρα υπάρχει μία μεγάλη μερίδα καλλιτεχνών οι οποίοι σπούδασαν σε Ανώτερες Δραματικές Σχολές και με την κατάργηση της βαθμίδας τα πτυχία τους δεν έχουν αντίκρισμα. Επίσης είναι γνωστό ότι έχει καταργηθεί η άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος για ηθοποιούς και σκηνοθέτες.
Συνεπώς οι καλλιτέχνες κρίνονται αποκλειστικά από το έργο και τη συνολική τους προσφορά στο χώρο που υπηρετούν.
Σημειώνεται δε ότι από τη θεατρική πανεπιστημιακή εκπαίδευση στην Ελλάδα οι πρώτοι πτυχιούχοι αποφοίτησαν μόλις τη δεκαετία του 1990 και είναι κυρίως θεωρητικοί και όχι απαραίτητα καλλιτέχνες.
Όλες οι παραπάνω «αγκυλώσεις» θέτουν σοβαρούς περιορισμούς σε καλλιτέχνες εγνωσμένου κύρους με μακρά παρουσία στον χώρο που δύνανται να συνεχίσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στα ΔΗΠΕΘΕ, όπως έκαναν μέχρι το 2011.
Για πρώτη φορά φέτος το ΥΠΠΟ προέβη σε αξιολόγηση της πορείας των ΔΗΠΕΘΕ και θέσπισε κριτήρια για την επιχορήγηση τους και τον έλεγχο τους καθώς και την υποχρεωτική ύπαρξη καλλιτεχνικών διευθυντών με σαφή αναφορά στις προγραμματικές συμβάσεις.
Με αυτό το δεδομένο, στις προγραμματικές συμβάσεις που θα υπογραφούν από το 2018, μετά την παρέλευση της μεταβατικής περιόδου, εκτός από τον έλεγχο της τήρησης της συμφωνίας θα υπάρξει θέσπιση καλλιτεχνικών κριτηρίων για την στελέχωση των εν λόγω θέσεων καθώς και τριετή διάρκεια της προγραμματικής συμφωνίας για ουσιαστική και ομαλή λειτουργία των ΔΗΠΕΘΕ και της Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης.
Μέχρι σήμερα η τόσο καίρια θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή προβλεπόταν μόνο στις προγραμματικές συμβάσεις που υπογράφονταν μεταξύ των ΔΗΠΕΘΕ και του Υπουργείου Πολιτισμού πριν το 2011, τότε που η οικονομική ενίσχυση από αυτό ήταν σημαντική. Έκτοτε τα ΔΗΠΕΘΕ συνέχισαν τη λειτουργία τους χωρίς ουσιαστικό έλεγχο από το ΥΠΠΟΑ.
Συνεπώς η τροπολογία που κατατέθηκε από τον Πάνο Σκουρολιάκο «ευθυγραμμίζεται» με την ιδρυτική φιλοσοφία και τον ρόλο των ΔΗΠΕΘΕ και μελετάται η συνεργασία να γίνει ακόμα πιο ουσιαστική, με έμπρακτη αναβάθμιση και στήριξη των ΔΗΠΕΘΕ που μπορούν έτσι να συμβάλλουν στην περιφερειακή πολιτιστική πολιτική.
Η Τομεάρχης Πολιτισμού και Αθλητισμού της Νέας Δημοκρατίας, βουλευτής Α’ Αθηνών, Όλγα Κεφαλογιάννη, με αφορμή την ψήφιση βουλευτικής τροπολογίας, σχετικά με τα κριτήρια πρόσληψης των καλλιτεχνικών Διευθυντών στα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.), έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Για άλλη μία φορά, χθες στη Βουλή, η θεσμική απουσία της Υπουργού Πολιτισμού κ. Λυδίας Κονιόρδου υποκαταστάθηκε από τροπολογία σχετικά με τα κριτήρια πρόσληψης καλλιτεχνικών Διευθυντών, που κατατέθηκε από βουλευτές της συμπολίτευσης. Με αυτόν τον τρόπο, συστηματικά και μεθοδευμένα, το Υπουργείο εξελίσσεται σε άβουλο παρατηρητή των κομματικών επιδιώξεων του ΣΥΡΙΖΑ, λειτουργώντας αποσπασματικά και χωρίς κανένα σχέδιο. Είναι πλέον προφανές σε όλους ότι την πολιτική στον πολιτισμό δεν την ασκεί το Υπουργείο, αλλά το κόμμα. Όφειλε όμως να γνωρίζει η Υπουργός ότι ο θεσμός των ΔΗ.ΠΕ.Θ.Ε για να επιβιώσει και να αναπτυχθεί χρειάζεται μια νέα, ολοκληρωμένη παρέμβαση που να επιλύει το σύνολο των προβλημάτων, να δίνει ώθηση στη δημιουργικότητα και να εκσυγχρονίζει το θεσμό, που τόσα πολλά προσέφερε στο παρελθόν. Τα κομματικά μπαλώματα για το βόλεμα των ημετέρων εξυπηρετούν μόνο το πελατειακό σύστημα που προσπαθεί να εγκαθιδρύσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Άλλη μια ευκαιρία χαμένη για τον πολιτισμό».
Για φτηνή αντιπολίτευση και πόλεμο λάσπης τόσο εναντίον του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Πάνου Σκουρολιάκου, όσο και της κυβέρνησης, κάνει λόγο σε ανακοίνωσή του το Τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ, με αφορμή την τροπολογία που κατέθεσε ο βουλευτής, για διευθυντές στο ΔΗΠΕΘΕ.
“Με πηχυαίους τίτλους ότι δήθεν ο ΣΥΡΙΖΑ προτίθεται να τοποθετήσει στα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα διευθυντές που δεν θα έχουν καν απολυτήριο λυκείου και με υπαινιγμούς για φωτογραφική τροπολογία και επικείμενους διορισμούς ημετέρων τροφοδοτείται το γνωστό αντιπολιτευτικό μένος, αλλά επιπλέον συσκοτίζονται δύο βασικά ζητήματα.
Το πρώτο αφορά τον ίδιο τον θεσμό των ΔΗΠΕΘΕ, που αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε παρακμή και με πολλά θέατρα ακέφαλα. Από την ιδρυτική εγκύκλιο των ΔΗΠΕΘΕ το 1983, τα κριτήρια για την πλήρωση της θέσης του καλλιτεχνικού διευθυντή ορίζονται σαφώς: στην εν λόγω θέση, κεντρικής σημασίας για τη λειτουργία ενός περιφερειακού θεάτρου, τοποθετείται «πρόσωπο με εγνωσμένα πνευματικά και θεατρικά ενδιαφέροντα και διοικητικές ικανότητες». Τα κριτήρια επομένως αφορούσαν το κύρος, την εγνωσμένη αξία και τα ουσιαστικά προσόντα του υποψηφίου και δεν συναρτούνταν με πανεπιστημιακούς τίτλους. Τα τελευταία χρόνια, μαζί με τη σημαντική μείωση της επιχορήγησης του ΥΠΠΟ στα δημοτικά περιφερειακά θέατρα, επήλθε και συρρίκνωση της καλλιτεχνικής εποπτείας τους από το υπουργείο Πολιτισμού και η θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή δεν συμπεριλαμβανόταν στις προγραμματικές συμβάσεις μεταξύ του υπουργείου και των περιφερειακών θεάτρων. Έτσι, πολλά από τα ΔΗΠΕΘΕ μετατράπηκαν σε Δημοτικές Κοινωφελείς Επιχειρήσεις, καταλήγοντας να λειτουργούν όχι σαν θέατρα αλλά σαν πολιτιστικοί σύλλογοι, και η θέση του διευθυντή προκηρυσσόταν με εξωκαλλιτεχνικά κριτήρια, σαν να επρόκειτο για Γενικούς Διευθυντές Δημόσιων Υπηρεσιών.
Ωστόσο μέσα από τη συγκεκριμένη τροπολογία αναδεικνύεται και ένα άλλο, κεντρικής σημασίας, ζήτημα, που δεν αφορά μόνο τα ΔΗΠΕΘΕ αλλά, και κυρίως, την καλλιτεχνική εκπαίδευση και τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι απόφοιτοι των αναγνωρισμένων από το ΥΠΠΟ δραματικών σχολών, ωδείων και σχολών χορού. Με την κατάργηση του ΙΤΕ που χορηγούσε στους πτυχιούχους των καλλιτεχνικών σχολών ισοτιμία με τα πτυχία των ΤΕΙ, οι απόφοιτοί τους θεωρούνται απλώς απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και δεν μπορούν να διεκδικήσουν ισότιμα τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή σε οποιονδήποτε καλλιτεχνικό οργανισμό έναντι άλλων υποψηφίων, άσχετων ενδεχομένως με το αντικείμενο αλλά κατόχων πανεπιστημιακών τίτλων· ακόμη περισσότερο, δεν έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν τις σπουδές τους, να κάνουν μεταπτυχιακά, να διδάξουν καλλιτεχνικά μαθήματα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Το τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ και πολλοί από τους βουλευτές του, μεταξύ των οποίων και ο Πάνος Σκουρολιάκος, έχουν επιμείνει επί χρόνια όσον αφορά την αναγκαιότητα της διαβάθμισης των πτυχίων των ανώτερων δραματικών σχολών, ωδείων και σχολών χορού, στηρίζοντας τα διαρκή και πάγια αιτήματα των καλλιτεχνών.
Όσον αφορά λοιπόν τη διαβάθμιση των καλλιτεχνικών πτυχίων, μένουν να γίνουν πολλά ακόμη, όμως η συγκεκριμένη τροπολογία, που ψηφίστηκε χτες, επαναφέρει τουλάχιστον για τα ΔΗΠΕΘΕ το αρχικό πλαίσιο λειτουργίας τους, αυτό που επέτρεψε σε πολλούς άξιους καλλιτέχνες να τα διευθύνουν και να αναδείξουν την πολιτιστική δημιουργία στην ελληνική περιφέρεια. Εναρμονίζει επίσης τα κριτήρια όσον αφορά την πλήρωση της θέσης καλλιτεχνικού διευθυντή για όλα τα περιφερειακά θέατρα ανεξαρτήτως της νομικής μορφής τους, και δίνει τη δυνατότητα σε ικανούς και αναγνωρισμένους καλλιτέχνες να διεκδικήσουν αυτές τις θέσεις βάσει ακριβώς των ουσιαστικών προσόντων τους.
Τέλος, ας σημειωθεί ότι πανεπιστημιακοί τίτλοι δεν απαιτούνται ούτε για την πλήρωση της θέσης του καλλιτεχνικού διευθυντή στο Εθνικό και το Κρατικό Θέατρο ή στο Φεστιβάλ Αθηνών, όπου η επιλογή γίνεται επίσης βάσει αμιγώς καλλιτεχνικών κριτηρίων, καθώς και ότι η τροπολογία αφορά την προκήρυξη της θέσης, ενώ η επιλογή μεταξύ των υποψηφίων γίνεται από τα διορισμένα από τη δημοτική αρχή Διοικητικά Συμβούλια των θεάτρων.
Η τροπολογία λοιπόν έρχεται να θεραπεύσει δυσλειτουργίες των ΔΗΠΕΘΕ, δεν λύνει ωστόσο ούτε τα ουσιαστικά προβλήματά των περιφερειακών θεάτρων, ούτε τα γενικότερα ζητήματα που αφορούν την διαβάθμιση των καλλιτεχνικών πτυχίων. Ως τμήμα Πολιτισμού έχουμε δημοσιοποιήσει τις προτάσεις μας και για τα μεν και για τα δε: αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισμός του πλαισίου λειτουργίας των ΔΗΠΕΘΕ και διαβάθμιση των πτυχίων των δραματικών σχολών, των ωδείων και των σχολών χορού ώστε οι απόφοιτοί τους να απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα που αντιστοιχούν στις πολυετείς σπουδές τους”.
