
Του Γ. Βοσκόπουλου, Αναπληρωτή καθηγητή Ευρωπαϊκών Σπουδών, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Η υπόθεση του NSA έπεσε ως αερόλιθος στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη και ευρωπαϊκές ηγεσίες. Ωστόσο αυτό αφορά αυτούς που θεωρούν ότι το πεδίο της διεθνούς πολιτικής μετά τον Ψυχρό Πόλεμο υπερκάλυψε καταστατικά, διαχρονικά λειτουργικά δεδομένα του διεθνούς πολιτικού στίβου.
Το διεθνές περιβάλλον εξακολουθεί να παραμένει άναρχο και ιδιαίτερα ανταγωνιστικό, αφού η διάχυση της οικονομικής ισχύος στην περιφέρεια και η αστάθεια συστημάτων και υποσυστημάτων ασφαλείας θέτει υπό αμφισβήτηση παραδοχές έναντι αυτού που οι διεθνολόγοι προσδιορίζουν ως διεθνής τάξη. Ο όποιος εξωραϊσμός της διεθνούς πραγματικότητας αποτελεί μία ουτοπία και επικίνδυνη υπέρβαση της πραγματικότητας που δεν λαμβάνει υπόψη της τις κανονικότητες των διακρατικών σχέσεων.
Η σημειολογία των υποκλοπών σε βάρος της ΕΕ καταδεικνύει την καχυποψία από πλευράς ΗΠΑ έναντι ενός συμβατικά και στρατηγικά προσδιοριζόμενου στρατηγικού εταίρου όπως η ΕΕ. Στόχος ήταν να αξιολογηθούν πληροφορίες σχετικά με τις διαφωνίες των Ευρωπαίων εταίρων έναντι διεθνών και ενδο-ευρωπαϊκών ζητημάτων. Ερμηνευτικά αυτό αναδεικνύει μία ανάγκη της Ουάσινγκτον για πληροφόρηση αλλά και μία αδυναμία σε επίπεδο ηγεσίας. Ήταν το δημόσιο αγαθό που προσέφεραν επί δεκαετίες χωρίς σημαντική αμφισβήτηση οι ΗΠΑ στον ευρω-ατλαντικό χώρο.
Για τους Ευρωπαίους ηγέτες αποτέλεσε μία «ανέντιμη» πράξη έναντι συμμάχων, ωστόσο αυτή η άποψη πηγάζει από έναν απλό και όχι ουσιαστικό επικοινωνιακό ιδεαλισμό. Οι πιθανότητες ρήξης ανάμεσα σε Ευρωπαίους και Αμερικανούς με αφορμή το σκάνδαλο NSA είναι μηδαμινές. Το κόστος ενέχει ένα χωρο-χρονικό περιορισμό, ενώ ο ορθολογισμός των ισχυρών κρατών θα τα οδηγήσει σε έναν συμβιβασμό και πιθανότητα σε μία συμφωνία ανταλλαγής πληροφοριών. Ενδεικτικό είναι ότι η αντιπολίτευση στη Γερμανία απαίτησε από την Α. Μέρκελ να ζητήσει εξηγήσεις από τις ΗΠΑ αλλά και να διερευνήσει το ενδεχόμενο ανταλλαγής πληροφοριών μέσα από ένα περισσότερο θεσμοθετημένο πλαίσιο.
Η κρίση θα είναι εφήμερη και θα εκτονωθεί με έναν άτυπο θεσμικό ή λιγότερο θεσμικό διακανονισμό ο οποίος θα χαρακτηρίζεται από ένα ερωτηματικό όσον αφορά τις δεσμεύσεις και την τήρηση τους. Αυτή είναι η πραγματικότητα της διεθνούς πολιτικής που κανείς δεν πρέπει να αμφισβητεί.