«Ο άνδρας που γεννήθηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο», Γιάννης Παπαγιάννης, εκδόσεις Διάπλαση
Της Τέσυς Μπάιλα
Ένα συγγραφικό εγχείρημα εξαιρετικά ενδιαφέρον και σίγουρα τολμηρό είναι το νέο βιβλίο του Γιάννη Παπαγιάννη που κυκλοφορήθηκε από τις εκδόσεις Διάπλαση και έχει τίτλο «Ο άνδρας που γεννήθηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο». Πρόκειται για μια ιστορική κωμωδία όπως μας πληροφορεί από το εξαιρετικό του εξώφυλλο.
Κεντρικός ήρωας του βιβλίου είναι ο Ιάκωβος Ντογιάμα, του οποίου το επίθετο θα αλλάξει ο πατέρας του σε Αθανασίου προκειμένου να έχει ένα πιο εύηχο όνομα. Χαρακτηριστικό του είναι ότι έχει γεννηθεί στις 23 Αυγούστου του 1864, την ίδια ακριβώς ημέρα που γεννήθηκε ο Βενιζέλος. Η ζωή είναι δύσκολη για τον Ιάκωβο όμως, και αυτό φαίνεται από τις πρώτες κιόλας στιγμές της γέννησής του, όταν η μαμή τον ξυλοφορτώνει στην προσπάθειά της να τον κάνει να αναπνεύσει.
Διακαής του πόθος είναι να διοριστεί ως μηχανοδηγός στα τρένα. Ένας πόθος που δε λέει να ευοδωθεί γιατί πάντα οι πολιτικές και ιστορικές συγκυρίες γίνονται τροχοπέδη και οι προσπάθειές του όχι μόνο παραμένουν άκαρπες αλλά και ο ίδιος συχνά γίνεται αντικείμενο ξυλοδαρμού. Ο Ιάκωβος είναι ένας γοητευτικός αντιήρωας. Ένας τυχοδιώκτης της εποχής. Για να πετύχει τους στόχους του γυρνάει στα αριστοκρατικά σαλόνια και παρασύρεται ή αφήνεται να παρασυρθεί από τις ιδεολογίες της εποχής κατά το συμφέρον του. Έχει παντρευτεί την Κατερίνα, μια γυναίκα την οποία δέρνει ενώ ο μεγάλος του έρωτας για την αδελφή της Πηνελόπης Δέλτα δεν καρποφόρησε ποτέ.
Πέρα όμως από τη ζωή του Ιάκωβου, γόνου μιας μάλλον ταπεινής οικογένειας της εποχής, χαρακτηριστικού τύπου που κοιτάει πώς θα ανελιχθεί, ο αναγνώστης αυτού του βιβλίου παρακολουθεί αληθινούς ήρωες της εποχής, κυρίως από τον πολιτικό χώρο. Πρόκειται άλλωστε για ένα ιστορικό μυθιστόρημα και ο αναγνώστης θα έχει την ευκαιρία να διαβάσει για γεγονότα που σημάδεψαν την εποχή και να δει του μυθιστορηματικούς ήρωες να εμπλέκονται με τους αληθινούς με έναν ευφάνταστο τρόπο.
Ο αναγνώστης θα διαβάσει για σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν στα τέλη του 19ου αιώνα. Από τους ολυμπιακούς αγώνες του 1896, το τραγικό 1897, τους Βαλκανικούς πολέμους και τον Μεγάλο Πόλεμο και την καταστροφή του ’22 ως τον Μεταξά θα διαβάσει για τις χρεωκοπίες και τους βασιλιάδες και θα δει την πορεία του Τρικούπη, του Βενιζέλου και όλων όσοι συντέλεσαν στην ιστορική συγκυρία της περιόδου αυτής στον ελλαδικό χώρο.
Ο μίτος της ιστορίας του Ιάκωβου θα ξετυλιχτεί όταν πολλά χρόνια μετά και συγκεκριμένα το 2013, η Άννα Μαρία Αθανασίου προσπαθεί να φτιάξει μια ταινία για τη ζωή του προπάππου της Ιάκωβου Αθανασίου, με βάση ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης.
Η στάση του συγγραφέα απέναντι στην Ιστορία γίνεται με μια σκωπτική, σατιρική διάθεση, με χιούμορ. Και αυτό είναι που κάνει το συγγραφικό εγχείρημα του Παπαγιάννη τολμηρό και ταυτόχρονα γοητευτικό, καθώς πέρα από την Ιστορία των σχολικών εγχειριδίων και των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων κρύβεται η Ιστορία της ανθρώπινης οπτικής. Ο Παπαγιάννης δεν μιλά όμως για τον άνθρωπο που η Ιστορία συνθλίβει στο πέρασμά της. Μιλά για όλους εκείνους που προσπάθησαν να τη γράψουν και στέκεται απέναντί της αλλά και απέναντι τους με οξυδέρκεια, σκωπτικό χαμόγελο, κριτική διάθεση αλλά και τη συναίσθηση ότι υπάρχει και μια κωμική πλευρά μέσα στα πιο κρίσιμα γεγονότα και στους ανθρώπους που πρωταγωνιστούν σ’ αυτά.
Η δομική σκηνοθεσία του μυθιστορήματος, ο συνδυασμός της ευρηματικότητας και της γλωσσικής αγωγής του συγγραφέα και η μεταμοντέρνα αντίληψη της γραφής σε συνδυασμό με την Ιστορία και το χιούμορ συνθέτουν ένα μυθιστόρημα που γοητεύει και διαβάζεται απνευστί.
