ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΑΤΣΙΟΛΑΣ/ΥΠ. ΔΙΔ. ΙΣΤΟΡΙΑΣ Α.Π.Θ.
Το μυθιστόρημα «Ο Ουρανός του Οδυσσέα» από τη συγγραφική πένα του Γεωργίου Πριμεράκη εξεδόθη το 2019 από τις εκδόσεις «Μπαρμπουνάκης».
Ο Γιώργος Πριμεράκης είναι ένας καταξιωμένος μαθηματικός. Δεν είναι συνηθισμένη εικόνα ένας μαθηματικός να γοητεύεται από τη λογοτεχνία και να μας γοητεύει με τη λογοτεχνία. Ο Οδυσσέας, ο ήρωας του έργου, είναι κι αυτός μαθηματικός.
Ο Οδυσσέας είναι ένας μαθηματικός που λατρεύει την επιστήμη του. Παράλληλα όμως έχει και μία βαθιά κλασική παιδεία και μία ουσιαστική λατρεία για τις Τέχνες. Κυρίως όμως στον Οδυσσέα, σε όλο το έργο εντοπίζεται μία υφέρπουσα φιλοσοφική διάσταση για την ίδια τη ζωή. O Οδυσσέας δεν εξαντλείται σε φιλοσοφικές αναζητήσεις και θεωρίες, αντίθετα η φιλοσοφία του εκδηλώνεται μέσα από την ίδια την καθημερινή ζωή του.
Στον Οδυσσέα συνυπάρχουν με τρόπο αρμονικό και δημιουργικό, τα μαθηματικά, η λογοτεχνία και οι Τέχνες, ιδιαίτερα η μουσική και ο κινηματογράφος. Συνάμα λατρεύει και τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό. Είναι ένας μαθηματικός που συνάμα εκφράζει ένα πρότυπο ανθρώπου ολόπλευρα καλλιεργημένου, με καλλιτεχνικές ευαισθησίες, με βαθιά κλασική παιδεία, πίστη στη δικαιοσύνη και υψηλή συναίσθηση του χρέους του ως εκπαιδευτικός και πνευματικός άνθρωπος.
Μία πολύ σημαντική αρετή του βιβλίου είναι οι αριστοτεχνικά δομημένοι χαρακτήρες. Οι χαρακτήρες του έργου έχουν μειονεκτήματα και προτερήματα, έχουν αδυναμίες και πάθη, έχουν όμως και οράματα ατομικά ή συλλογικά. Οι πράξεις τους όλες είναι απόλυτα συνεπείς με τις ιδέες και τον ψυχισμό τους – κι αυτό δεν είναι εύκολο στη λογοτεχνία : να χτίσεις ανθρώπινους χαρακτήρες που να εκφράζουν μία γνησιότητα, ανθρώπους που συναντάς στην καθημερινή σου ζωή κι όχι μόνο μέσα στα βιβλία. Με άλλα λόγια, ο συγγραφέας είναι ένας εξαιρετικός ψυχογράφος.
Συνάμα είναι και ένας εξαιρετικός ηθογράφος. Πιο κοντά στη «ρεαλιστική ηθογραφία» αναδεικνύει την καθημερινή ζωή των ανθρώπων της υπαίθρου με εικόνες ζωντανές, δυνατές, παραστατικές και συνάμα δυναμικές. Η ομορφιά με τις δυσκολίες, οι ευτυχισμένες στιγμές με τις ανείπωτης θλίψης δυστυχίες, η γλυκιά ανάμνηση των παιδικών χρόνων με τη φτώχεια και την ανέχεια της ελληνικής υπαίθρου της δεκαετίες του ΄50 και του ΄60, δένουν αρμονικά μέσα στην αφήγηση για τη ζωή του Οδυσσέα. Δεν εξαντλείται σε μία ρηχή και ψυχρή αναπαράσταση της ζωής στο χωριό, αλλά δένει τα ήθη, τα έθιμα, τις προκαταλήψεις και τις αντιξοότητες με την καθημερινή ζωή του Οδυσσέα, ως μία βασική πτυχή της ζωής του – δεν είναι ένας απλός παρατηρητής.
Ουσιαστικά, ένα μεγάλο μέρος του έργου αποτελεί μία αμφιταλάντευση ανάμεσα στο παραδοσιακό και το μοντέρνο. Από τη μία πλευρά είναι η Παράδοση όπως εκφράζεται με το χωριό, τα ήθη, τα έθιμα και ορισμένες αντιλήψεις και προκαταλήψεις των ανθρώπων. Από την άλλη πλευρά η ζωή στην πόλη, οι μοντέρνες αντιλήψεις, οι νέες συνήθειες που διαρρηγνύουν τη σχέση με την παράδοση, οι νέες Τέχνες που γίνονται προσιτές στο κοινό, όπως ο κινηματογράφος ή η μοντέρνα μουσική.
Εμβαθύνοντας, ο Οδυσσέας και οι λοιποί πρωταγωνιστές ζουν μέσα στην Ιστορία. Ζουν μέσα στα ιστορικά γεγονότα. Δεν καθορίζουν οι ίδιοι τις μεγάλες αλλαγές και ανατροπές, αλλά ζουν μέσα σ’αυτές, ζουν μέσα από αυτές, ζουν και προσαρμόζουν τη ζωή τους με τις αλλαγές. Οι ιστορικές εξελίξεις της σύγχρονης εποχής διαποτίζουν όλο το μυθιστόρημα χωρίς όμως η ζωή των ηρώων να εξαρτάται άμεσα από αυτές – η παρουσία της ιστορίας, αν και ανεπαίσθητη, είναι όμως ουσιώδης για τη ζωή των ανθρώπων και του Οδυσσέα : νομίζω ότι στο σημείο αυτό ο συγγραφέας πέτυχε μία πολύ δύσκολη εξισορρόπηση. Κατόρθωσε να εξισορροπήσει τα Μεγάλα της ιστορίας με τα μικρά της καθημερινής ζωής.
Ο Οδυσσέας και οι υπόλοιποι ήρωες ζουν σε μία εποχή μετάβασης· μετάβαση από την αγροτική και παραδοσιακή κοινωνία στη μοντέρνα και σύγχρονη εποχή – χαρακτηριστικό γνώρισμα είναι το ρεύμα αστυφιλίας – οι περισσότεροι ήρωες φεύγουν από το χωριό και πάνε να ζήσουν στην πόλη (εδώ ο συγγραφέας μας ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη των προηγουμένων δεκαετιών). Οι ίδιοι δεν παρακολουθούν στατικά όλες αυτές τις αλλαγές αλλά προσαρμόζονται και μεταμορφώνονται στις καινούργιες συνθήκες. Βλέπουμε, με άλλα λόγια, πώς ο Οδυσσέας από ένα απλό και απλοϊκό παιδί του χωριού μεταμορφώνεται σε έναν πολίτη του κόσμου. Έναν άνθρωπο που φτάνει ψηλά χωρίς ποτέ να ξεχάσει από ξεκίνησε, που έκανε τα πρώτα βήματα του στα λασπωμένα χώματα του Κάμπου της Θεσσαλονίκης.
Μία άλλη αρετή του έργου είναι η αριστοτεχνικά δομημένη αφήγηση. Πλήθος οι αφηγηματικές τεχνικές – π.χ. δεν λείπουν τα δραματικά απρόοπτα- που μαρτυρούν ένα λογοτεχνικό ταλέντο που ξεδιπλώνεται σε μία ιστορία με αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία.
Και σε ορισμένα σημεία οι περιγραφές είναι ζωντανές και παραστατικές με έναν ξεχωριστό δυναμισμό : «να απολαμβάνει αχόρταγα τις ακτίνες του ήλιου που στραφτοκοπούσαν χοροπηδώντας στα κύματα του Αιγαίου και, επιστρέφοντας, να μεθάει από το χρυσαφί του ήλιου που βασίλευε πίσω από τα Πιέρια». Παράλληλα, δεν λείπει και το χιούμορ συχνά συνδυασμένο με μία ελαφρά ειρωνεία.
Ο Οδυσσέας είναι ένας εκπαιδευτικός, ένας μαθηματικός, αλλά οι καλλιτεχνικές ευαισθησίες και ανησυχίες του συγκροτούν μια πολυδιάστατη προσωπικότητα κάτι που αντικατοπτρίζεται και στην ανοδική του πορεία στην επιστήμη και τη διδασκαλία. Η άνοδος αυτή κλιμακώνεται με τα τρία μεγάλα ταξίδια του, την παραμονή του για μεγάλα διαστήματα σε Η.Π.Α., Λουξεμβούργο και Αυστραλία.
Η αγάπη του για την Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό είναι μία εξωστρεφής αγάπη που θέλει να την κοινωνήσει με τους συνανθρώπους του σε όποιο σημείο της υφηλίου κι αν τον έφερε η τύχη ή οι επιλογές του. Ο Οδυσσέας αναζητώντας τον Ουρανό του μας συγκινεί γιατί μεταμορφώνει το ατομικό σε συλλογικό και καθολικό, γιατί μετουσιώνει το τοπικό σε παγκόσμιο.
Η αφήγηση ξεκινάει με ένα απρόσμενο κι «αινιγματικό» τηλεφώνημα που δέχεται που δέχεται ο Οδυσσέας και κλείνει μία εξαίσια ανατροπή!
Το βιβλίο διαβάζεται απνευστί!
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα :Ο Γεώργιος Ν. Πριμεράκης γεννήθηκε στα Κύμινα και ζει στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Μαθηματικά στο Α.Π.Θ. και πήρε το Master of Education από το University of Maryland των Η.Π.Α. Υπηρέτησε τη Δημόσια Εκπαίδευση επί 35 χρόνια, στην αρχή ως καθηγητής Μαθηματικών και μετέπειτα ως Σχολικός Σύμβουλος στην Ελλάδα και Συντονιστής Εκπαίδευσης στη Μελβούρνη. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά. Έχει δημοσιεύσει έρευνες στη διδακτική των Μαθηματικών και έχει γράψει το μυθιστόρημα “Ο ουρανός του Οδυσσέα” που κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2019, από τις εκδόσεις Μπαρμπουνάκη.
