Η διπλωματία του κινηματογράφου μπορεί να είναι ένα πολύ ισχυρό όπλο για μια χώρα, αλλά στη χώρα μας ποτέ δεν αξιοποιήθηκε για εθνικά θέματα (όπως π.χ. η γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού), σε αντίθεση π.χ. με τους Αρμένιους ή τους Αμερικανούς. Αντιθέτως, έχουμε πολλά εγχώρια παραδείγματα ταινιών με ιδεολογικό πρόσημο.
Είδα την πολυδιαφημισμένη και χρηματοδοτημένη από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου ταινία «Η Ρόζα της Σμύρνης» του Γιώργου Κορδέλλα, το κινηματογραφικό γεγονός των φετινών Χριστουγέννων. Θεωρώ ότι πρόκειται για μια πολιτική ταινία που εκφράζει τις απόψεις των λεγόμενων αναθεωρητών της ιστορίας, διατυπώνοντας στο διά ταύτα την άποψη, μέσα από τα λόγια του πρωταγωνιστή, ότι κι εκείνοι έκαψαν αλλά κι εμείς τους… κλέβαμε τα κορίτσια.
Το θέμα το θέτει έτσι εξαρχής ο ίδιος ο σκηνοθέτης, βάζοντας τον πρωταγωνιστή να εκφράζει καθαρά πολιτικές θέσεις για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις (το λέω πολύ γενικόλογα). Και μάλιστα θέσεις όχι ακραίες αλλά του μέσου Έλληνα που εν ολίγοις μπορεί να πιστεύει ότι εάν η τουρκική πλευρά δεν παραδεχθεί τα λάθη – εγκλήματα του παρελθόντος, τότε θα τα επαναλάβει στο μέλλον (είναι ισχυρός συμβολισμός ότι το πρόσφατο πραξικόπημα στην Τουρκία βρήκε τους συντελεστές στα γυρίσματα στη Σμύρνη).
Αφήνει δε να εννοηθεί από το πρώτο πλάνο της ταινίας ότι το φονικό έγινε λόγω των γεγονότων της σφαγής και του ξεριζωμού των Ελλήνων από την Σμύρνη μιας και συνέβη την ίδια μέρα, για να αποκαλύψει στο φινάλε το μυστικό της Ρόζας ότι το φονικό στην ελληνική εκκλησιά ήταν απλώς μια ερωτική τραγωδία που δεν έχει σχέση με την καταστροφή της Σμύρνης (που στην ταινία δεν αποκαλείται έτσι αλλά «μεγάλη πυρκαγιά», όπως το θέλουν οι γείτονες).
Κατά τα λοιπά, με πλάνα που θυμίζουν τηλεόραση, η ιστορία είναι συγκινητική, μία από τις εκατοντάδες συγκλονιστικές προσωπικές ιστορίες που εξελίσσονται παράλληλα και πίσω από τα μεγάλα ιστορικά, ανάλογη με εκείνη του «Λοχαγού Κορέλι» ή της «Γαλλικής Σουίτας». Έχει δυνατές ερμηνείες, ωραίες εικόνες. Γι’ αυτό και ελκύει τους θεατές.
«Ο ασφαλέστερος τρόπος να μιλήσεις πολιτικά είναι να μιλήσεις ανθρώπινα» λέει σε κάποια δήλωσή του ο Δημήτρης Παπαδημητρίου που έγραψε τη μουσική, αλλά δυστυχώς δε νομίζω ότι είναι έτσι. Οι αποφάσεις των πολιτικών καθορίζουν τις ζωές των ανθρώπων και όχι το αντίθετο. Και είναι ακριβώς αυτό που γεννά τα δράματα, τύπου Ρόζας. Τα υπόλοιπα μπορεί να είναι απλώς ροζ ευχές. Στο (ιστορικό) κενό…
