Με τον Τάσο Χαλκιά θα μπορούσε να μιλά κανείς για ώρες. Συναντηθήκαμε με αφορμή την “Μαντάμ Σουσού” στην οποία είχε τον ρόλο του Παναγιωτάκη. Ωστόσο η συζήτηση μας πήγε πολύ πιο μακριά. Πιο μακριά κι από όσο θα διαβάσετε εδώ. Γιατί πρόκειται για έναν βαθιά μορφωμένο άνθρωπο, με έντονα φιλοσοφική διάθεση και περισσότερη όρεξη για κουβέντα παρά για τυποποιημένες συνεντεύξεις.
Συνέντευξη στην Κατερίνα Νικολάου
Ταυτιστήκατε καθόλου με τον Παναγιωτάκη;
Αυτή είναι μια κλασική ερώτηση. Ο ηθοποιός δεν πρέπει να ταυτίζεται με τους ρόλους του ή κι αν ακόμα ταυτίζεται, έχει δηλαδή κάποια κοινά με τον ρόλο θα πρέπει να τα ξεχνάει. Γιατί τα στοιχεία αυτά ανήκουν σε έναν άλλο άνθρωπο. Ο ρόλος είναι ένας άλλος άνθρωπος. Εμείς δανείζουμε τον εαυτό μας και τα τερτίπια του στον ρόλο για να τον ζωντανέψουμε. Τότε όμως περνούν σε κάποια άλλη διαθεσιμότητα, όχι τη δική μας και πλέον δεν είναι δικά μας. Οπότε ακόμα κι αν ταυτιστώ, προσπαθώ να το ξεχάσω και να περπατάω παράλληλα με τον ρόλο. Αυτό είναι ένα δρομολόγιο του ηθοποιού προς τον ρόλο. Δεν πρέπει να γίνεις αυτός που παίζεις γιατί εκεί δεν καραδοκεί η τέχνη της υποκριτικής αλλά η σχιζοφρένεια.
Πείτε μας δυο λόγια για τον ρόλο.
Ο Παναγιωτάκης είναι ένας άνθρωπος μιας άλλης εποχής, που στιγματίζεται από τα στοιχεία που διαθέτει εκείνη η εποχή για τους λαϊκούς ανθρώπους. Την εντιμότητα, τη γενναιότητα, τον αλτρουισμό, την αλληλεγγύη, την καλοσύνη. Αυτά τα στοιχεία του προσδίδω με κάποια έμφαση δεδομένου ότι το θέατρο είναι μια υπερβολή της ζωής.
Μας λείπουν σήμερα αυτά τα χαρακτηριστικά;
Τα χαρακτηριστικά αυτά σήμερα είναι ανύπαρκτα, δεν μπορούν να συμβαδίσουν με τη δική μας εποχή. Οι άνθρωποι όμως δεν διαφέρουν ως προς τα αισθήματα και τις αισθήσεις. Εκείνο το οποίο έχει προσδώσει στους ανθρώπους διαφορετική συμπεριφορά είναι μόνο η εξέλιξη της τεχνολογίας. Οποιαδήποτε τεχνική παρέμβαση μας έχει κάνει μοιραία να αλλάζουμε συμπεριφορές. Και δεν είναι πολύ μακριά εκείνη η εποχή που οι άνθρωποι επικοινωνούσαν με έναν τρόπο πιο ανθρώπινο, πιο επικοινωνιακό, πιο αγαπησιάρικο, πιο συναισθηματικό. Μην μπερδεύουμε τον ρομαντισμό με το συναίσθημα. Το συναίσθημα εμπεριέχει τον ρομαντισμό, δεν εννοώ μελό καταστάσεις, αλλά συναισθήματα ανάμεσα στους ανθρώπους και τους κάνουν να επικοινωνούν.
Η κρίση μας άνοιξε τα μάτια, μας έκανε να στραφούμε σε πιο ουσιαστικά πράγματα;
Η κρίση δεν είναι δική μας, των ανθρώπων. Είναι του συστήματος. Έχει όμως μεγάλο αντίκτυπο σε εμάς, μας έχει επηρεάσει πάρα πολύ, μας έχει αλλοιώσει πάρα πολύ, μας έχει κάνει καχύποπτους, να κοιτάμε τον διπλανό μας με μισό μάτι, να μην έχουμε εμπιστοσύνη ούτε μέσα στην οικογένεια. Όλα τα στοιχεία της κρίσης οδηγούν σε μια μεγάλη καταπακτή: τη φτώχεια. Ο άνθρωπος όταν ζει στη φτώχεια, στη μιζέρια και στην ανέχεια αλλοιώνεται ο χαρακτήρας του. Βρίσκεται συνεχώς σε μια κατάσταση άμυνας και αυτό τον κάνει να χάνει την ουσία της ζωής που είναι το άνοιγμα της ψυχής και του μυαλού για να αντιληφθεί το θαύμα αυτού του πλανήτη που έχουμε την ευτυχία να τον κατοικούμε. Η κρίση είναι μια συνέπεια του κοινωνικοπολιτικού συστήματος του καπιταλισμού. Όλοι οι νόμοι γίνονται για να εξυπηρετούν με γάλο κεφάλαιο και όχι τους μικρομεσαίους, προκειμένου οι πρώτοι να αυγατίζουν τα κέρδη τους και να ασκούν ακόμα μεγαλύτερη πίεση και εξουσία. Υφιστάμεθα την κρίση σε βαθμό κακουργήματος, δεν τη δημιουργήσαμε εμείς αλλά μας την επιβάλανε.
Η τέχνη τι ρόλο παίζει σε όλο αυτό;
Η Τέχνη είναι κατά κάποιο τρόπο η ακολουθία μιας συγκεκριμένης ζωής. Διαμαρτύρεται, επαναστατεί αλλά δεν είναι ικανή να κινήσει τις μάζες και να τις κάνει να ενεργοποιηθούν σε τέτοιο βαθμό που πραγματικά να μπορέσουν να αλλάξουν τον κόσμο, ή να φέρουν αλλαγές. Είναι μια έντονη διαμαρτυρία που όμως διαρκεί μία, δύο, τρεις ώρες και διεγείρεται η ψυχή σου. Όμως δεν μπορείς να κάνεις κάτι μετά. Διαμαρτύρεσαι όταν το βλέπεις αλλά όταν σηκωθείς από το κάθισμα, είτε θα έχεις πιαστεί, είτε θα πεινάς, είτε θα νυστάζεις και τα ξεχνάς όλα. Εκείνο που πραγματικά βοηθά είναι η εκπαίδευση. Ωστόσο η εκπαίδευση βρίσκεται στα χέρια των ανθρώπων που θέλουν τις μελλοντικές γενιές πρόβατα, να μαντρώνονται, να μην επαναστατούν να μην ενεργοποιούνται…
Και ποιο πιστεύετε είναι το πολιτικό σύστημα που θα δούλευε;
Το τι πιστεύω εγώ δεν έχει καμία απολύτως σημασία γιατί είναι πολύ πιθανό να είναι και ανεφάρμοστο. Αλλά εκείνο που πιστεύω είναι πως ο ίδιος ο καπιταλισμός μέσα από αυτές τις κρίσεις που περνά και τις ελέγχει, θα περάσει μια κρίση που δεν θα μπορεί πια να την ελέγξει, οι άνθρωποι δεν θα μπορούν να ανεχτούν περισσότερη σκλαβιά και ληστεία στο πετσί τους, στην ψυχή τους, στο μυαλό τους και θα γίνει ένα ξέσπασμα που πιθανότατα κάτι άλλο θα φέρει. Το τι ακριβώς δεν είμαι σε θέση να το πω και αυτό θα αργήσει αρκετά…
Για κωμικός ηθοποιός φαίνεστε πολύ απαισιόδοξος.
Καθόλου. Έχουμε συνηθίσει οτιδήποτε αρθρώνεται ως διαφορετικός λόγος από το συνηθισμένο να θεωρείται πεσιμισμός. Αυτό όμως δεν ισχύει. Χαίρομαι κάθε μέρα τον ήλιο, τη ημέρα, τη βροχή, τον αέρα, όταν ακούω και βλέπω τη φύση είμαι ακόμα καλύτερα, όταν μπορώ να απομακρύνομαι από την πόλη είμαι ευτυχής, είμαι ένας άνθρωπος του πλανήτη και της ζωής. Απλά δεν πιστεύω ότι με τον τρόπο που εξελίσσεται το κοινωνικοπολιτικό σύστημα, οι άνθρωποι που ζουν μέσα σε αυτό μπορούν να καλυτερεύσουν τη ζωή τους.
